Muntgewichten en muntgewichtdozen uit de Nederlanden


Schaaltjes van balansen

schaaltje muntbalans
        begin 15e eeuw

(schaaltje van een muntbalans, omstreeks 1400)


Gewoonlijk is één schaaltje van een balans voor muntweging voorzien van een makersmerk.
Op de evenaar zelf is vrijwel nooit een merk aangebracht; daar is onvoldoende ruimte voor (in tegenstelling tot de grote ijzeren evenaars voor gewone weging).

Schaaltjes met omgevouwen hoekpunten zijn meestal uit Keulen afkomstig. Er zijn echter ook vlakke schaaltjes uit Keulen bekend.
Vanaf 1587 wordt er soms een jaartal rond merk afgeslagen.

Het vermoeden bestaat dat veel van de merken die hier in de rubriek 'Onbekend' staan, afkomstig zijn uit Vlaanderen of Keulen. Maar omdat het bodemvondsten zijn is de context (muntgewichtdoos) onbekend.

Tip: indien geen passende afbeelding wordt gevonden, zoek dan op initialen of omschrijving. Van sommige merken zijn namelijk meerdere varianten bekend die
niet allemaal in de kolom 'Afbeelding' worden getoond.

De tabellen zijn op achternaam gesorteerd en daarvan afgeleid ook de initialen.
De afbeeldingen zijn niet op schaal.

Indeling:
Noordelijke Nederlanden
Zuidelijke Nederlanden
Duitsland
Frankrijk
Onbekend
Vals



NOORDELIJKE NEDERLANDEN


Amsterdam

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
Groengraft / l'Admiral schaalmerk
-
leeuw, ovaal
Abraham Groengraft / Jacob l'Admiral
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk
                l'Admiral
Jacob l'Admiral
ILA
leeuw, pijlenbundel, zwaard, kroon
Jacob l'Admiral
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk
                Koenen
WK
pijl, hart
Wouter Koenen
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk
                Langenberg
IL
pijl, hart
J. Langenberg
Amsterdam
Schaalmerken
P.J. le Cointe schaalmerk
PILC
leeuw, pijlenbundel, zwaard
Pieter Jacob le Cointe
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk
                S.G. Nagel
SGN
leeuw, pijlenbundel, zwaard, kroon
Stephanus Gerardus Nagel
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk
                T.A. Nagel
TAN
leeuw, pijlenbundel, zwaard
Theodorus Antonius Nagel
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk G.
                de Neve
GDN
zwaard
Guilliam de Neve
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk J.
                de Neve
IDN zwaard Jacob de Neve Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk
                H.B. Odendal
HBO
ovaal, hoorn
Hendrik Barendsz Odendal
Amsterdam ?
Schaalmerken
schaalmerk R.
                van der Schure
-
leeuw, schild
Roelof Woutersz van der Schure
Amsterdam
Schaalmerken


Haarlem

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Coppenol
-
ster, cirkel / vijfhoek
Jan Willemsz van Coppenol
Haarlem
Schaalmerken


Hoorn

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Somer
IS
hoorn, schild
Jacob Somer / Soomer
Hoorn
Schaalmerken


Middelburg

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk IF Middelburg
IF
ster, schild
onbekend IF
Middelburg
Schaalmerken
schaalmerk II Middelburg
II
schild, rijksappel
onbekend Middelburg II
Middelburg
Schaalmerken
schaalmerk IVL Middelburg
IVL
schild, rijksappel
onbekend Middelburg IVL
Middelburg ?
Schaalmerken
schaalmerk Middelburg burcht
-
burcht, leeuw, golven
onbekend Middelburg 001
Middelburg
Schaalmerken
Middelburg onbekend 2
-
burcht, halve maan
onbekend Middelburg 002
Middelburg
Schaalmerken


Rotterdam

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Boudringen
IDB
ster, schild
Jan Davidsz Boudringen
Rotterdam
Schaalmerken
schaalmerk Deelen
-
hoorn
Isaac (II) Deelen
Rotterdam
Schaalmerken
schaalmerk Deelen
ID
hoorn, cirkel
Isaac (II) / Isaac (III) Deelen
Rotterdam
Schaalmerken



ZUIDELIJKE NEDERLANDEN


Antwerpen

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
Andries Caers schaalmerken
AC
kroon hamer
Andries Caers
Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk J.J. de Backer
IDB
zwaard
Jacob Jansz de Backer
Amsterdam, Antwerpen
Schaalmerken
De Batist schaalmerk
DB

Franciscus Joannes de Batist
Antwerpen
Schaalmerken
Carolus schaalmerk
IC

Joannes Theodorus Josephus Carolus
Antwerpen
Schaalmerken
G. Dunwalt schaalmerk
GD
kronen eikel schild
Gerard / Geeraerdt (van) Dunwalt
Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk Neusts
N

Jacobus Franciscus Neusts
Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk Wolschot

W = Wolschot
IFW / W
driehoek / cirkel
J.F. Wolschot
Antwerpen
Schaalmerken


Bergen - Mons

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
J.J. Matthieu schaalmerk
IM
kroon
Joachim Jéan Matthieu
Bergen (Mons)
Schaalmerken
schaalmerk Sprimant
IBS
kroon
Jéan Baptiste Sprimant
Bergen (Mons)
Schaalmerken


Brugge

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Brugge onbekend
b
schild, kroon
onbekend Brugge 001
Brugge ?
Schaalmerken
schaalmerk A. van Diest
AVD
lelie, kroon
Antonie van Diest
Brugge
Schaalmerken
schaalmerk J. Somers
IS vuurstaal, zwaard Jan Somers Brugge Schaalmerken


Brussel

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk De Corduanier
DC
rechthoek, leeuw, schild
Gerard de Corduanier
Brussel
Schaalmerken


Gent

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
hoorn
                schaalmerk

hoorn, kabelrand
onbekend Gent
Gent
Schaalmerken


Luik

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Vanden Berg
-
schild, blokjes, kroon
François Joseph Vandenberg / Poissinger & Vandenberg
Luik
Schaalmerken


Sint Niklaas

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Heynderickx
-
bloem
Jacques Auguste Heynderickx
Sint Niklaas
Schaalmerken



DUITSLAND


Keulen

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk T. von Aachen
TVA
schild, bel, kronen
Tönnis von Aachen
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk A. von Bochum
AB
schild, dubbelkoppige adelaar
Arnoldt von Bochum
Keulen
Schaalmerken
(nog geen merk)
AR
schild, ster
Anton Reidt
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk J. von Bochum ?
IVB
schild, pijlen, hart
J. von Bochum ?
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk CVD
CVD
schild, kronen, plus
onbekend Keulen CVD
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk G. von Düssel
GD
schild, kronen, eikel
Gerhard von Düssel (Dassel)
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk H. von Düssel
HD
pijl, hart
Hermann von Düssel (Dassel)
Amsterdam, Antwerpen, Keulen
Schaalmerken
schaalmerk T. von Dortman
TD
schild
Thomas von Dortman
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk B. von Engelskirchen
BVE K
schild, dubbelkoppige adelaar
Bertram von Engelskirchen
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk J. von Essen
IVE
schild, bel
Jan von Essen 001
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk J. von Essen
IE
schild, bel, kronen
Jan von Essen 002
Amsterdam, Keulen
Schaalmerken
schaalmerk R. von Essen
RVE
schild, leeuw
Rutger von Essen
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk W. von Essen
WVE
schild, raap
Wilhelm von Essen
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk PTC
PTC
schild
onbekend Keulen PTC
Keulen
Schaalmerken
Schaalmerk CI
CI
schild, lelie
onbekend Keulen CI
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk _I Keulen
_I
kronen
onbekend Keulen _I
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk J. Kirch
IK
kerk
Johannes Kirch
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk J. Langenberg
IL
schild, pijlen, hart
Johann Langenberg
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk A. von Langenberg?
AVL
spoor
Arndt von Langenberg ?
Amsterdam, Keulen
Schaalmerken
Schaalmerk IVM
                Keulen
IVM
schild, leeuw
onbekend Keulen IVM
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk M. Medtman
MM
schild, kronen
Matthias Medtman
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk T. Medtmann
TM
schild, pijlen
Tönnis Medtmann
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk B. von Odendal
BO
schild, bloem
Bernd (von) Odendal
Amsterdam, Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk Wilhelm
                Odendal
WO
schild, eikel
Wilhelm Odendal
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk B. Odenthal
BO
schild, lelie
Berndt Odenthal
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk A. Reidt
TR
schild, ster
Anton Reidt
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk XT Keulen
XT
schild, kronen
onbekend Keulen XT
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk Weber
W

Weber ?
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk AVW
AVW
schild, hamer
onbekend AVW

Schaalmerken
schaalmerk DW
DW
schild, kronen, eikel
onbekend Keulen DW
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk onbekend Keulen
-
schild, kronen
onbekend Keulen 001
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk onbekend Keulen
-
achthoek, parels, maagden
onbekend Keulen 002

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Keulen
-
schild, bel
onbekend Keulen 003

(de eerste ijkmeester 'N.N.' te Keulen, 1553-1555)
Keulen
Schaalmerken
schaalmerk onbekend Keulen
-
schild, blokjes, kronen
onbekend Keulen 004

Schaalmerken


Hamburg

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk onbekend Hamburg
-
hand
onbekend Hamburg 001
Hamburg
Schaalmerken



Neurenberg

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk Mangold
CM
8
Christoph Mangold / Mangolt / Mangelt
Neurenberg
Schaalmerken
schaalmerk Weber
HW
weefspoel gekruist
Hans Weber
Neurenberg
Schaalmerken



FRANKRIJK

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, hoofd, randschrift L•DE_AERL__
onbekend Frankrijk 001

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, kroon, randschrift _•VGVE_E•BALA
onbekend Frankrijk 002

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, grimas, SVI LITOEN
onbekend Frankrijk 003

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, burcht, randschrift _DENERAL_
onbekend Frankrijk 004

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
cirkel, kroon, (pseudo-omschrift)
onbekend Frankrijk 005

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, (grimas?), randschrift _AI_
onbekend Frankrijk 006

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, kroon, randschrift LE+DENERAL+
onbekend Frankrijk 007

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, burcht, randschrift LE+DENERAL+
onbekend Frankrijk 008

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, burcht, randschrift _TVRONVSE
onbekend Frankrijk 009

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
-
parels, lelie, randschrift POIS FLOR
onbekend Frankrijk 010

Schaalmerken
schaalmerk onbekend Frankrijk
G
kroon, lelie, randschrift LACQ
onbekend Frankrijk 011

Schaalmerken
Frankrijk onbekend 12 schaalmerken
ILN
cirkel parels kroon
onbekend Frankrijk 012

Schaalmerken



ONBEKEND

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk onbekend A 1
A

onbekend A 001
Antwerpen, Hamburg
Schaalmerken
schaalmerk onbekend A 2
A
schild, cirkels
onbekend A 002

Schaalmerken
schaalmerk onbekend A 3
A
schild
onbekend A 003

Schaalmerken
schaalmerk onbekend b 1
b
schild
onbekend b 001
Brugge ?
Schaalmerken
schaalmerk onbekend B 2
B
schild
onbekend B 002
Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk onbekend DB
DB
rechthoek
onbekend DB

Schaalmerken
schaalmerk onbekend GB
GB
achthoek, krans
onbekend GB
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk onbekend HB
HB
schild, bloem
onbekend HB

Schaalmerken
schaalmerk onbekend IB 1
IB
schild, pijlen, hart, ster
onbekend IB 001
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk onbekend IB 2
IB
pijl, hart
onbekend IB 002
Amsterdam, Hamburg
Schaalmerken
schaalmerk onbekend GVC
GVC
schild, lelie
onbekend GVC

Schaalmerken
schaalmerk onbekend BD
BD rechthoek onbekend BD
Schaalmerken
schaalmerk onbekend WD 1
WD hoefijzer onbekend WD 001 Hamburg, Keulen, Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk onbekend WD 2
WD hart, pijlen onbekend WD 002 Engeland Schaalmerken
schaalmerk onbekend PE
PE
schild
onbekend PE

Schaalmerken
schaalmerk onbekend LVG
LVG
schild, hart, vuurstaal, vlammen
onbekend LVG

Schaalmerken
schaalmerk onbekend TK
TK
schild, pijl, hart
onbekend TK
Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk AL
AL
pijl, hart
onbekend AL

Schaalmerken
schaalmerk onbekend IVL
IVL
schild, hart
onbekend IVL

Schaalmerken
schaalmerk onbekend M
M
schild
onbekend M

Schaalmerken
schaalmerk onbekend IM
IM
tang
onbekend IM
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk onbekend BVO
BVO
schild, hoorn
onbekend BVO
Antwerpen
Schaalmerken
schaalmerk onbekend WO
WO
schild, hart, pijl
onbekend WO

Schaalmerken
schaalmerken onbekend MVP
MVP
stokkenkruis, lelie
onbekend MVP

Schaalmerken
schaalmerk onbekend S
S
cirkel
onbekend S

Schaalmerken
schaalmerk onbekend T
T
schild
onbekend T

Schaalmerken
schaalmerk onbekend IPV
IPV
cirkel, parels, schild, leeuw
onbekend IPV

Schaalmerken
schaalmerk onbekend W
W
kroon
onbekend W

Schaalmerken
schaalmerken onbekend 1
-
lelie, ruit
onbekend 001

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 2
-
sierkan
onbekend 002

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 3
-
pijl, hart, schild
onbekend 003

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 4
-
pijl, hart
onbekend 004

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 5
-
lelie
onbekend 005

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 6
-
ster, kroon
onbekend 006

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 7
-
schild, lelie
onbekend 007

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 8
-
cirkel, kroon
onbekend 008

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 9
-
cirkel, adelaar
onbekend 009

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 10
-
rad (wiel)
onbekend 010

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 11
-
schild, blad
onbekend 011

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 12
-
schild, lelie
onbekend 012

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 13
-
lelie, kronen, schild
onbekend 013

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 14
-
kroon, schild
onbekend 014

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 15
-
zevenpas, kroon
onbekend 015

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 16
-
schild
onbekend 016

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 17
-
(onduidelijk)
onbekend 017

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 18
-
gekruiste sleutels
onbekend 018

Schaalmerken
schaalmerken onbekend 19
-
leeuw, cirkel
onbekend 019

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 20
-
zespas, bloem, schild, leeuw
onbekend 020

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 21
-
schild, (randschrift)
onbekend 021

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 22
-
schild, leeuw
onbekend 022

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 23
-
kroon of adelaar ?
onbekend 023

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 24
-
paaslam
onbekend 024

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 25
-
lelie
onbekend 025
Amsterdam
Schaalmerken
schaalmerk onbekend 26
-
ruit, parels, lelie
onbekend 026

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 27
-
schild, lelie
onbekend 027

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 28
-
adelaar, cirkel
onbekend 028

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 29
-
leeuw, cirkel
onbekend 029

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 30
-
leeuw, schild
onbekend 030

Schaalmerken
Schaalmerk
                onbekend 31
-
ster
onbekend 031

Schaalmerken
schaalmerk
                onbekend 32
-
vorst, troon, zwaard, scepter
onbekend 032

Schaalmerken
schaalmerk
                onbekend 33
-
blaasbalg
onbekend 033

Schaalmerken
schaalmerk
                onbekend 34
-
cirkel, schild, lelie
onbekend 034

Schaalmerken
schaalmerk
                onbekend 35
-
schild, leeuw
onbekend 035

Schaalmerken
schaalmerk onbekend 36
-
hoorn
onbekend 036
Hamburg ?
Schaalmerken
Schaalmerken onbekend 37
-
parels, rondschrift, IACOPDOTEMAN, parels, kop, kroon
onbekend 037

Schaalmerken
Schaalmerken onbekend 38
-
lelie
onbekend 038

Schaalmerken
Schaalmerken onbekend 39
A
schild
onbekend 039

Schaalmerken
Schaalmerken onbekend 40
-
adelaar
onbekend 040

Schaalmerken
Schaaltje onbekend 41
-
kroon, hamer
onbekend 041
Antwerpen
Schaalmerken
Schaalmerk onbekend 42
-
ster, parel, cirkel
onbekend 042

Schaalmerken
Schaalmerk onbekend 43
-
kroon, lelie, tekst
onbekend 043

Schaalmerken



VALS

Afbeelding
Initialen
Omschrijving
Balansmaker Gebruikt in
Schaalmerken
schaalmerk vals 1
-
kroon
vals 001

Schaalmerken



Terug naar de startpagina.


Update: 22-10-2022