Muntgewichten en muntgewichtdozen uit de Nederlanden

Klopmerken op muntgewichten


vuurstaal / vuurijzer, 1577-1600	puntcirkel, 1591	hoorn, 1587-1599-	rijksappel, 1581-

Een klop of klopmerk is een controleteken of ijkmerk en geeft aan dat een muntgewicht op enig moment (tijdens de uitgifte of pas tientallen jaren later) gecontroleerd is op massa. Het hoeft dus niet te betekenen dat een klop ca. 40 à 50 jaar is gebruikt; soms telt slechts de jongste datum als beste datering.

Een klop wordt gewoonlijk afgeslagen in een vrij hoekje van het muntgewicht; het merk is vaak maar enkele millimeters breed en hoog.

Het komt voor dat eenzelfde merk met een tussenpoos van enkele tientallen jaren opnieuw is gebruikt, waarbij de gebruiker ervan wellicht onwetend was over het voorgaande gebruik van dezelfde afbeelding.
Ook kon een gewicht in de loop der tijd meerdere klopmerken verzamelen oftewel herhaaldelijk gecontroleerd zijn, zoals onderstaande 2 Louis (Noailles) van Jacques Auguste Heynderickx uit Sint Niklaas (klop: bloem), herijkt door Wolschot (klopmerken: hand met ster, W).

Het merk kan zijn afgeslagen door een muntgewichtverkoper (in zijn parallelle functie van ijker) maar ook door iemand die wel ijker maar geen muntgewichtverkoper was. Waarbij je voor 'verkoper' ook 'maker' kunt lezen.

Het gebruik ervan vond plaats tussen 1577 (of eerder al) en 1751, in de plaatsen Amsterdam, Antwerpen, Arras, Bergen (Mons), Emden, Keulen (?), Mechelen, Middelburg, Rotterdam en Sint-Niklaas.

De navolgende lijst is gesorteerd op de omschrijving van het merk. Slechts in enkele gevallen is duidelijk wie het merk heeft afgeslagen.

In tegenstelling tot andere delen van deze website, worden bij de klopmerken soms meerdere exemplaren van hetzelfde stempel opgenomen.

De determinatie levert soms problemen op. Is 'B kroon' voor Arras soms een vuurstaal / vuurijzer, echter op z'n kant afgeslagen?
De blokbeeldenaar van een muntgewicht laat soms weinig ruimte over in de hoek, zodat een klop deels over de rand van de blokbeeldenaar moest worden afgeslagen. Dit kan de determinatie bemoeilijken.

Afbeelding	Omschrijving	Plaats	Klopmerken	Gebruikt door
	b	Antwerpen	Klopmerken
	B, kroon	Arras (Artesië / Atrecht)	Klopmerken
	bloem	Sint Niklaas	Klopmerken	Jacques Auguste Heynderickx
	bloem of wiel of rad	Keulen ?	Klopmerken
	H		Klopmerken
	hand (duim links)	Antwerpen	Klopmerken
	hand (duim rechts)	Antwerpen	Klopmerken
	hoorn	Antwerpen, Middelburg, Rotterdam	Klopmerken
	kroon	Antwerpen	Klopmerken
	kroon IM	Bergen (Mons)	Klopmerken	Joachim Jéan Matthieu
	L	Amsterdam	Klopmerken	Lenaart (III) van de Gheere
	leeuw (klimmend)	Middelburg	Klopmerken	Lenaart (III) van de Gheere
	leeuw (gaand)	Bergen (Mons)	Klopmerken	Jéan Baptiste Spirmont
	lelie		Klopmerken
	molenijzer		Klopmerken
	puntcirkel	Antwerpen, Rotterdam	Klopmerken
	rijksappel	Antwerpen	Klopmerken
	schild Mechelen	Mechelen	Klopmerken
	ster in hand	Antwerpen	Klopmerken	J.F. Wolschot
	ster, vijfpuntig	Maastricht	Klopmerken
	vuurstaal / vuurijzer 1	Antwerpen	Klopmerken
	vuurstaal / vuurijzer 2	Antwerpen	Klopmerken
	W	Antwerpen	Klopmerken	J.F. Wolschot
	zwaard	Antwerpen	Klopmerken

Terug naar de startpagina.

Update: 28-6-2019